Beter een slecht loon dan helemaal geen werk. Of toch niet?

“Als ik geen fast fashion koop hebben die arbeiders helemaal geen werk meer.” Of: “Beter een slecht loon dan helemaal geen werk”. Krijg jij deze opmerking ook weleens als je met mensen praat over de misstanden in de kledingindustrie? Ik schreef een blog met argumenten tegen deze stelling.

1. Marktwerking: de vraag bepaalt
Laten we beginnen met een vergelijking. Steeds meer mensen eten met regelmaat vleesvervangers. Maar vleesproducenten en slagers gaan niet ineens massaal failliet. Ze gaan alternatieven ontwikkelen. Want bedrijven zijn altijd bezig met aan te sluiten op de klantvraag. De klant bepaalt. Zelfs vleesgigant Mac Donalds heeft inmiddels standaard plantbased burgers in het menu. Hetzelfde kun je doortrekken als het gaat om kleding. Willen mensen een product met een transparant maakproces en een eerlijk verhaal? Natúúrlijk komt er dan budget vrij voor audits, keurmerken en controles en ontstaat er op politiek niveau wetgeving. Als er maar genoeg mensen dit onderwerp belangrijk vinden en we ons niet verschuilen achter de argumenten om niet in actie te komen. 

2. Geen BIG BANG maar een verschuiving
Als jij vandaag stopt met het kopen van fast fashion, dan staan er niet meteen 3 kinderen en 15 onderbetaalde vrouwen op straat (ik overdrijf even om het een beetje prikkelend te houden, maar je snapt vast wat ik bedoel;)). Wat er wél gebeurt is dat je meewerkt aan een verschuiving. Fairtrade fabrieken worden langzaam groter en groeien (yay!). Er komen op de juiste plekken steeds meer banen. Tegelijkertijd worden fabrieken die het niet zo nauw nemen steeds meer op de vingers getikt dat het anders moet. Er ontstaat een verschuiving op de markt, en dat is een proces dat tijd kost. Tegelijkertijd is er een verandering onomkeerbaar in gang gezet. Mooi als je daar aan bij kunt dragen!

3. Wie is een eerlijk loon waard. Alleen jij, of ook zij?
Tot slot gaan we van economie naar ethiek. Om maar meteen de angel eruit te halen: ten diepste schuilt in dit soort stellingen (vaak echt onbedoeld) een ongelijkwaardig denken. Het afgelopen jaar waren we in Nederland vaak boos omdat mensen niet genoeg betaald kregen. Van zorghelden en leerkrachten tot bagage afhandelaars op Schiphol. En terecht natuurlijk. Hard werken moet eerlijk beloond worden, toch? Of… geldt dat stiekem onderaan de streep alleen voor onszelf?

Wie is een eerlijk loon waard. Alleen wij, of ook zij? Want als het gaat om mensen ver weg die onder écht belabberde omstandigheden werken… om mensen die in een vicieuze cirkel van armoede blijven omdat wij goedkope spullen willen…moeten die mensen dan maar vooral blij en dankbaar zijn dat ze überhaupt werk hebben? Dat wordt eigenlijk gezegd met dit argument. Voor de ander ver weg geldt volgens deze redenatie namelijk: beter iets dan niets. Maar voor onszelf geldt dat dan weer niet. Als we streven naar goede arbeidsomstandigheden voor onszelf in Nederland, dan kun je ook de keus maken om bij te dragen aan een eerlijk loon voor anderen door bijvoorbeeld fair & duurzamer te consumeren. 

Kortom: zowel vanuit economisch als ethisch perspectief kun je aantonen dat het argument: “Als ik geen fast fashion koop hebben die arbeiders helemaal geen werk meer” eigenlijk een drogreden is. Fair en bewust shoppen het heeft dus écht zin!:)